1.3 : Yapısalcılık

Wilhelm Wundt ve öğrencisi Edward Bradford Titchener tarafından geliştirilen erken dönem psikolojik teori olan yapısalcılık, insan zihnini en temel bileşenlerine ayırmayı amaçlamıştır. Wundt'un laboratuvarında yaptığı çığır açıcı çalışma, Titchener'ın yapısalcılığın amacını zihnin "atomlarını" (duyumlar, imgeler ve hisler) kimyacıların madde unsurlarını tanımlama biçimine benzer şekilde kataloglamak olarak tanımlaması için zemin hazırlamıştır.

Titchener'ın yapısalcılığa yaklaşımı benzersizdi. Zihin yapılarının haritasını çıkarmak için deneklerin uyaranlara yanıt olarak kendi bilinçli deneyimlerini analiz ettikleri ve raporladıkları bir yöntem olan iç gözlemi kullanmıştır. Bu yöntem, bir saatteki dişliler ve yaylar gibi her bir bileşeni inceleyerek bir makineyi anlamaya benzer. Amaç, zihinsel süreçleri en basit parçalarına ayırarak anlamaktı.

Ancak yapısalcı yaklaşımın zorlukları vardı. Birincil dezavantaj, öznelerin uyaranlara yanıt olarak kendi bilinçli deneyimlerini analiz edip raporladıkları öznel bir yöntem olan içgözleme güvenilmesiydi. Bu yöntemin, Oswald Kulpe'nin imgesiz düşünce kavramıyla vurgulanan daha nesnel ölçümlerin güvenilirliğine sahip olması gerekiyordu. Bu kavram, tüm bilişsel süreçlerin duyusal veya duygusal bir bileşene sahip olmadığını ortaya koydu ve içgözlemin zihinsel yaşamın tamamını ele geçirebileceği fikrine şüphe düşürdü.

Sınırlamalarına ve zihinsel süreçlerin amacını inceleyen işlevselciliğe doğru nihai kaymasına rağmen, yapısalcılığın sistematik gözlem ve analize vurgu yapması, zihnin bilimsel çalışmasında önemli bir kilometre taşıydı. Sadece deneysel kanıtların önemini vurgulamakla kalmadı, aynı zamanda günümüze kadar devam eden psikolojinin çeşitli keşiflerinin temelini de attı.