25.5 : Cukrzyca: Objawy, diagnoza i powikłania

U większości pacjentów doświadczanie kilku tygodni poliurii, polidypsji, zmęczenia i znacznej utraty wagi może wskazywać na obecność cukrzycy. Ponadto dorośli wykazujący fenotypowe objawy cukrzycy typu 2 (szczególnie ci, którzy są otyli i początkowo nie wymagali insuliny) mogą mieć autoprzeciwciała przeciwko komórkom wyspowym, co sugeruje autoimmunologiczne niszczenie komórek β i diagnozę utajonej autoimmunologicznej cukrzycy dorosłych (LADA). Kategoryzacja homeostazy glukozy opiera się na stężeniu glukozy we krwi na czczo i stężeniu glukozy po doustnym wyzwaniu glukozą. Kategorie te obejmują:

- Normalna homeostaza glukozy: stężenie glukozy na czczo < 5,6 mmol/l (100 mg/dl)

- Nieprawidłowe stężenie glukozy na czczo (IFG): 5,6–6,9 mmol/l (100–125 mg/dl)

- Zaburzona tolerancja glukozy (IGT): poziom glukozy pomiędzy 7,8 a 11,1 mmol/l (140 a 199 mg/dl) 120 minut po spożyciu 75 g płynnego roztworu glukozy

- Cukrzyca: stężenie glukozy we krwi na czczo ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl), stężenie glukozy we krwi po 2 godzinach od przyjęcia 75 g glukozy ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl) lub HbA1c ≥ 6,5%.

Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne (ADA) i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustaliły kryteria diagnozowania cukrzycy na podstawie stężenia glukozy we krwi na czczo, odpowiedzi glikemicznej na doustne podanie glukozy lub poziomu HbA1c, znanego również jako A_1c. IFG i IGT oznaczają zwiększone ryzyko progresji do cukrzycy typu 2 i są związane z wyższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Wiele osób z cukrzycą typu 2 jest bezobjawowych w momencie diagnozy. ADA zaleca szeroko zakrojone badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2 u osób dorosłych ze szczególnymi czynnikami ryzyka, takimi jak wiek powyżej 45 lat, wysoki wskaźnik masy ciała, brak aktywności fizycznej, nadciśnienie i historia rodzinna cukrzycy typu 2, między innymi. Wczesna diagnoza i leczenie cukrzycy typu 2 może pomóc opóźnić powikłania związane z cukrzycą i zmniejszyć ciężar choroby.

Nieleczona cukrzyca może prowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych, w tym cukrzycowej kwasicy ketonowej i hiperglikemicznego stanu hiperosmotycznego, które wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej. Przewlekłe skutki cukrzycy na narządy docelowe obejmują powikłania mikronaczyniowe i makronaczyniowe. Dowody z badań klinicznych sugerują, że większości powikłań związanych z cukrzycą można zapobiec, opóźnić lub zmniejszyć, skutecznie zarządzając poziomem glukozy. Podsumowując, zrozumienie objawów, diagnozy i potencjalnych powikłań cukrzycy ma kluczowe znaczenie dla terminowej interwencji i skutecznego leczenia choroby.